ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ
(Λκ. α΄ 1-25, 57-68, 76, 80)

Τό ἐγκώμιο, πού πρέπει στόν Ἰωάννη «τόν τοῦ Ζαχαρίου υἱόν», ἀγαπητοί ἀδελφοί, δέν θά τό πλέξει ἀνθρώπινο στόμα. Ὁ ἴδιος ὁ Θεός δύο φορές ἐγκωμίασε τόν Ἰωάννη. Τήν πρώτη, ὅταν ἀκόμη δέν εἶχε γεννηθεῖ. Τότε ὁ Ἄγγελλος εἶπε στόν Ζαχαρία: «ἔσται μέγας ἐνώπιον Κυρίου». Τήν δεύτερη, ὅταν ὁ Ἰωάννης ἦταν στή φυλακή καί πλησίαζε στό μαρτύριο. Τότε ὁ Ἰησοῦς Χριστός διεκήρυξε γιά τόν Ἰωάννη: «Οὐκ ἐγήγερται ἐν γεννητοῖς γυναικῶν μείζων Ἰωάννου τοῦ βαπτιστοῦ».
Γεννήθηκε κατά ἀσυνήθιστο καί θαυμαστό τρόπο. Ὁ ἴδιος ὁ πρεσβύτης πατέρας του δέν τά κατάλαβε καί δέν πίστεψε στά λόγια τοῦ Ἀγγέλου –«κατά τί γνώσομαι τοῦτο;». Μά καί ὁ Ἄγγελος δέν τοῦ ἐξήγησε περισσότερα, ὡσάν κι ἐκεῖνος νά μήν μποροῦσε νά ἑρμηνεύσει τή βουλή τοῦ Θεοῦ. Ἀρκέσθηκε νά τοῦ γνωρίσει τό ὄνομά του καί τήν ἐντολή πού εἶχε λάβει: «Ἐγώ εἰμι Γαβριήλ ὁ παρεστηκώς ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί ἀπεστάλην λαλῆσαι πρός σέ καί εὐαγγελίσασθαί σοι ταῦτα». Τό ὄνομά του, Γιοχανάν καί ἐξελληνισμένο Ἰωάννης, φανερώνει ἀκριβῶς τόν τρόπο τῆς γεννήσεως του‧ Ἰωάννης στά ἑλληνικά ἑρμηνεύεται Θεοδώρητος.
Γιά τό ἔργο καί τήν ἀποστολή τοῦ Ἰωάννη μίλησε ὁ Ἄγγελος στόν πρεσβύτη Ζαχαρία, ὅταν ἔφερε τό μήνυμα τῆς γεννήσεώς του. Ἐρχόταν στόν κόσμο πρόδρομος τοῦ Μεσσία –«αὐτός προελεύσεται ἐνώπιον αὐτοῦ ἐν πνεύματι καί δυνάμει Ἠλιού». Ἡ μητέρα του, ἡ Ἐλισάβετ, ὅταν τόν κρατοῦσε ἕξη μηνῶν στά σπλάγχνα της, τόν αἰσθάνθηκε νά σκιρτᾶ στό ἄκουσμα τοῦ χαιρετισμοῦ τῆς μητέρας τοῦ Κυρίου‧ ἐκεῖνο τό σκίρτημα ἦταν τό πρῶτο κήρυγμα τοῦ Προδρόμου. Ἡ Ἐλισάβετ, ὁδηγημένη ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἑρμήνευσε ὀρθά ὅ,τι ἔνοιωσε μέσα της –«Καί πόθεν μοι τοῦτο, ἵνα ἔλθῃ ἡ μήτηρ τοῦ Κυρίου μου πρός με;Ἰδού γάρ ὡς ἐγένετο ἡ φωνή τοῦ ἀσπασμοῦ σου εἰς τά ὧτα μου, ἐσκίρτησε τό βρέφος ἐν ἀγαλλιάσει ἐν τῇ κοιλίᾳ μου». Ὀκτώ ἡμέρες μετά τήν γέννηση τοῦ παιδιοῦ, ἐκεῖ πού θά τοῦ ἔδιναν τό ὄνομα κι ὅλοι ρωτοῦσαν: «τί ἆρα τό παιδίον τοῦτο ἔσται;», ξαναβρῆκε ὁ πρεσβύτης Ζαχαρίας τή λαλιά του -ἦταν ἀμίλητος καί κουφός ἀπό ἐκείνη τήν ἡμέρα τῆς θείας ὀπτασίας- κ’ ἔψαλε ὕμνο στό Θεό. Τά παρακάτω λόγια ἀπό τόν ὕμνο ἀναφέρονται στόν Ἰωάννη καί δείχνουν τό ἔργο του καί τήν ἀποστολή του‧ «Καί σύ παιδίον προφήτης ὑψίστου κληθήση‧ προπορεύσῃ γάρ πρό προσώπου Κυρίου ἑτοιμάσαι ὁδούς αὐτοῦ».
Ὕστερ’ ἀπό χρόνια ἀντήχησε μεγαλόφωνο τό κήρυγμα τοῦ Ἰωάννη στήν ἔρημο τῆς Ἰουδαίας –«Μετανοεῖτε‧ ἠγγικε γάρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν». Αὐτός ἦταν ἐκεῖνος, γιά τόν ὁποῖο εἶπε ὁ Ἡσαΐας: «Φωνή βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ…». Ὁ Εὐαγγελιστής Μᾶρκος ἀρχίζει τήν εὐαγγελική διήγηση καί εἰσάγει τόν Ἰωάννη ὡς ἀρχή τοῦ Εὐαγγελίου –«Ἀρχή τοῦ Εὐαγγελίου…ἐγένετο Ἰωάννης, βαπτίζων ἐν τῇ ἐρήμῳ καί κηρύσσων βάπτισμα μετανοίας…». Ἡ ἐμφάνισή του καί ἡ ζωή του ἦταν αὐστηρά ἀσκητική‧ «εἶχε τό ἔνδυμα αὐτοῦ ἀπό τριχῶν καμήλου καί ζώνην δερματίνην περί τήν ὀσφύν αὐτοῦ‧ ἡ δέ τροφή αὐτοῦ ἦν ἀκρίδες καί μέλι ἄγριον». Ἰδού πῶς τόν χαρακτηρίζει ὁ ἱερός Χρυσόστομος‧ «Ὥσπερ ἐν οὐρανῷ, οὕτω διῆγε‧ καί τῶν τῆς φύσεως ἀναγκῶν ἀνωτέρω γενόμενος, ξένην τινά ὥδευσεν ὁδόν». Τό κήρυγμά του τό θρησκευτικό καί τό κοινωνικό, ἦταν ζωντανό καί παραστατικό –«Γεννήματα ἐχιδνῶν…Ἡ ἀξίνη πρός τήν ρίζαν τῶν δένδρων κεῖται…Ὁ ἔχων δύο χιτῶνας μεταδότω τῷ μή ἔχοντι…».
Ἀγαπητοί ἀδελφοί, μόνος ὁ Ἰωάννης ἀπ’ ὅλους τούς Προφήτες ἀξιώθηκε νά δεῖ, ἀλλά καί νά βαπτίσει τόν «κηρυττόμενον». Ὕστερα τόν ἔδειχνε στούς μαθητές του καί ἔλεγε: «Ἴδε ὁ ἀμνός τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τήν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου». Ἔβλεπε πώς εἶχε ἔλθει ὁ καιρός νά δώσει τή θέση του στόν «ἄνωθεν ἐρχόμενον», νά μείνει πίσω αὐτός καί νά πάει μπροστά ὁ Χριστός, γι’ αὐτό ἔλεγε πάλι: «ἐκεῖνον δεῖ αὐξάνειν, ἐμέ δέ ἐλαττοῦσθαι». Ὅταν ὁ τετράρχης Ἡρώδης, «ἐλεγχόμενος ὑπ’ αὐτοῦ περί Ἡρωδιάδος τῆς γυναικός τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ…κατέκλεισε τόν Ἰωάννην ἐν φυλακῇ», τότε ὁ Ἰησοῦς Χριστός μέ τή σειρά του ἔλαβε ἀφορμή ἀπό μία ἐρώτηση τοῦ Βαπτιστοῦ, νά ψάλλει τό ἐγκώμιο τοῦ Ἰωάννου‧ -«Οὐκ ἐγήγερται ἐν γεννητοῖς γυναικῶν μείζων Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ». Ἀμήν.

Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως